2012
συνέντευξη
στον Αλέξανδρο Γερασίμου για το περιοδικό Echomove
ΚουΚλουβάχατα:
ένα κουκλοθέατρο που άραξε στο λιμάνι της Σύρου...
echomove:
Πότε ξεκίνησε η προσπάθεια που ακούει στο όνομα "ΚουΚλουβάχατα" ;
Το 2000 παρακολούθησα ένα εργαστήρι κατασκευής μαριονέτας. Μετά την ολοκλήρωσή του συνειδητοποίησα ότι η κατασκευή από μόνη της, δεν ήταν αρκετή. Μπροστά μου είχα μια κούκλα, έναν χαρακτήρα που ζητούσε να ζωντανέψει.
Έτσι, 2 χρόνια αργότερα, βρέθηκα στο εργαστήρι κουκλοθεάτρου "Χαρχούτ", με δάσκαλο τον Χρήστο Αυτσίδη.
Εκεί, εκτός από το κατασκευαστικό-τεχνικό κομμάτι που απαιτείται για να στηθεί μια παράσταση, έμαθα πώς μια κούκλα μιλά, πώς κινείται, πώς στέκεται στο χώρο και αναπνέει.
Με την καθοδήγησή του, στο τέλος της χρονιάς, ανέβασα την πρώτη μου παράσταση.
Το ‘φεραν έτσι τα πράγματα-να ’ναι καλά κι ο δάσκαλος- και το καλοκαίρι του 2004, άφηνα πίσω την Αθήνα, χωρίς καμία διάθεση επιστροφής. Προορισμός: η Σύρος.
Εδώ ιδρύθηκε, το 2006, το Θέατρο Κούκλας ΚουΚλουβάχατα
Απευθύνεται, μέσω των παραστάσεων, τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικο κοινό και οργανώνει εργαστήρια, κατασκευής και εμψύχωσης κούκλας.
echomove:
Το 2000 παρακολούθησα ένα εργαστήρι κατασκευής μαριονέτας. Μετά την ολοκλήρωσή του συνειδητοποίησα ότι η κατασκευή από μόνη της, δεν ήταν αρκετή. Μπροστά μου είχα μια κούκλα, έναν χαρακτήρα που ζητούσε να ζωντανέψει.
Έτσι, 2 χρόνια αργότερα, βρέθηκα στο εργαστήρι κουκλοθεάτρου "Χαρχούτ", με δάσκαλο τον Χρήστο Αυτσίδη.
Εκεί, εκτός από το κατασκευαστικό-τεχνικό κομμάτι που απαιτείται για να στηθεί μια παράσταση, έμαθα πώς μια κούκλα μιλά, πώς κινείται, πώς στέκεται στο χώρο και αναπνέει.
Με την καθοδήγησή του, στο τέλος της χρονιάς, ανέβασα την πρώτη μου παράσταση.
Το ‘φεραν έτσι τα πράγματα-να ’ναι καλά κι ο δάσκαλος- και το καλοκαίρι του 2004, άφηνα πίσω την Αθήνα, χωρίς καμία διάθεση επιστροφής. Προορισμός: η Σύρος.
Εδώ ιδρύθηκε, το 2006, το Θέατρο Κούκλας ΚουΚλουβάχατα
Απευθύνεται, μέσω των παραστάσεων, τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικο κοινό και οργανώνει εργαστήρια, κατασκευής και εμψύχωσης κούκλας.
echomove:
Κρύβεται κάποια ιστορία πίσω από την ονομασία
του κουκλοθεάτρου ; Συμβολίζει κάτι το "ΚουΚλουβάχατα" ;
Αναζητώντας όνομα περνούσαν διάφορα απ’ το μυαλό μου. Εκεί που περνούσαν τα «κουλουβάχατα» τα άρπαξα και αφού τα στριφογύρισα κάμποσες φορές στο νου μου, άρχισα να αναρωτιέμαι, από πού μπορεί να έχει προέλθει μια τόσο παράξενη, ηχητικά, λέξη.
Βρήκα την απάντηση στη βικιπαίδεια.
"Kullu Wahad" : αραβική έκφραση που σημαίνει "όλα μαζί ένα".
"Όλα μαζί ένα", είπα! Ακριβώς αυτό είναι το κουκλοθέατρο!
Η λέξη εμπεριέχει και την έννοια μιας ανακατωσούρας, μιας γλυκιάς φασαρίας, μιας απρόσμενης εξέλιξης. Καταστάσεις δηλαδή, που τις συναντάς κάνοντας κουκλοθέατρο!
Και, μιας κι έχουμε να κάνουμε με κούκλες, γεννήθηκαν τα ΚουΚλουβάχατα.
Τι είναι όμως τα ΚουΚλουβάχατα;
Πρόκειται για μια συνταγή……
όχι και τόσο συνηθισμένη.
Άκου με προσεκτικά, αν θες να μάθεις
πώς να φτιάχνεις ιστορίες για παιδιά……
Ρίχνεις μες στο τσουκάλι κάθε λογής υλικό,
μα δε φτάνει μόνο αυτό!
Θα χρειαστεί, μια στάλα από μαγεία
και ανακάτεμα γερό!
Κι όσο ανακατεύεις, να μουρμουράς
και κάνα ξόρκι
αν σου βρίσκεται εύκαιρο.
Βοηθάει, πίστεψέ με!
Πες τρείς φορές «κουβαριαστείτε υλικά»
και θα δεις να ξεπηδάνε μέσα απ’ το τσουκάλι,
κούκλες, σωρό.
Με τα στραβά και τ’ ανάποδά τους,
τους φόβους και τις επιθυμίες τους,
τις δυσκολίες και τα κατορθώματά τους.
Μη φοβηθείς.
Παραμύθι αρχινά…
echomove:
Ποια φιλοσοφία διέπει το κουκλοθέατρο ;
Υπάρχει μια αλήθεια στο κουκλοθέατρο.
Ισορροπεί, ανάμεσα σ’ έναν υπαρκτό κι έναν ανύπαρκτο κόσμο.
Η κούκλα, απ’ τη στιγμή που δημιουργείται και ξυπνά
στα χέρια ενός κουκλοπαίκτη, υπάρχει.
Είναι ζωντανή.
Έχει τη δύναμη να κάνει τα πάντα, αν εκείνη το θελήσει.
Θα δανειστεί τη φωνή και το σώμα του κουκλοπαίκτη,
για να πει την ιστορία της ζωής της.
Ακόμα κι όταν λέει παραμύθια, για εκείνη αυτή είναι η αλήθεια.
Το κοινό έχει δύο επιλογές, να την πιστέψει ή όχι.
echomove:
Μιλήστε μας για την τελευταία σας παράσταση.
Λένε πως οι καλικάντζαροι ζουν στα έγκατα της γης και...
Όλο το χρόνο προσπαθούν
με τσεκούρια, πριόνια, με νύχια και με δόντια, όλο λύσσα,
να κόψουν το δέντρο που στηρίζει τον απάνω κόσμο!
Κοπανάνε. Κοπανάνε ασταμάτητα.
Μα εκεί που ο κορμός είναι έτοιμος να κοπεί,
φτάνουν Χριστούγεννα και τότε,
οι καλικάντζαροι, παρατάνε τη δουλειά,
ανεβαίνουν επάνω για δώδεκα μερόνυχτα
και προκαλούν πανδαιμόνιο!!!
Σαν επιστρέψουν όμως στη σκοτεινή σπηλιά τους,
μεγάλο κακό τους έχει βρει!
Το δέντρο έχει θρέψει!!!
Τσάμπα πήγαν οι κόποι μιας ολόκληρης χρονιάς.
Οι καλικάντζαροι όμως δεν το βάζουν κάτω.
Αρπάζουν τα τσεκούρια τους και ξεκινούν απ’ την αρχή,
με μεγαλύτερη μανία.
γκάπα-γκούπα, γκάπα-γκούπα…
μέρα-νύχτα πριονίζουν,
με τα δόντια ροκανίζουν,
με μπαλτάδες και τσεκούρια πελεκούν.
Όλο το χρόνο μάταια προσπαθούν.
μέσα στα έγκατα της γης,
ίσως, τ' ακούσατε κι εσείς,
βρίζουν, φωνάζουν και σε κάθε ουρλιαχτό,
του δέντρου παλεύουν
να κόψουν τον κορμό
Εν τω μεταξύ οι άνθρωποι δεν έχουν ιδέα του τι γίνεται εκεί κάτω. Οι μέρες περνούν και κανείς δεν αντιλαμβάνεται τον κίνδυνο που καραδοκεί.
Κάθε χρόνο, εδώ και αιώνες, η ίδια ιστορία! Φέτος όμως, μυστηριώδη μυστήρια συμβαίνουν! Παραμονή Χριστουγέννων και οι καλικάντζαροι … άφαντοι! Ο Μανδρακούκος-ο αρχηγός των καλικαντζάρων ντε!- το είπε ξεκάθαρα:
"ΚΑΝΕΙΣ ΦΕΤΟΣ ΔΕΝ ΘΑ ΑΝΕΒΕΙ ΣΤΟΝ ΑΠΑΝΩ ΚΟΣΜΟ!"
Το’ βαλε σκοπό σας λέω. Το δέντρο θα κοπεί και μαζί του θα σωριαστεί κι ο κόσμος των ανθρώπων. Ο Σούρτα-Φέρτας, ένας λιχούδης καλικάντζαρος, θα υπακούσει άραγε στις εντολές του αρχηγού; Θα καταφέρει να δαμάσει την πείνα του; Ένα αγόρι, γεμάτο περιέργεια, τι σχέση μπορεί να έχει με όλα αυτά; Θα ανατρέψει τα σχέδια τους;
Όλα κρέμονται από μια κλωστή, σε μια λεπτή ισορροπία.
Η συνέχεια επί σκηνής... του χρόνου τα Χριστούγεννα!
"Δέκα μέρες και Δυο"
Μια παράσταση βασισμένη στη λαϊκή μας παράδοση, που θέλει τους καλικάντζαρους για 12 μερόνυχτα να ξεπηδούν μέσα από τις τρύπες της γης και ν’ αναστατώνουν τον κόσμο των ανθρώπων με τις παλαβομάρες τους. Μέσα από μια ιστορία γεμάτη γλυκές μυρωδιές και απρόοπτα, θα ανακαλύψουμε μαζί, τα αλλόκοτα αυτά όντα με τις παράξενες συνήθειες καθώς και τα έθιμα του λαού μας τις γιορτινές, εκείνες, μέρες.
echomove:
Μια από τις δραστηριότητες του θεάτρου κούκλας «ΚουΚλουβάχατα» είναι και το εργαστήρι κούκλας και παραμυθιού για παιδιά, όπου με εργαλεία τη μουσική, το παιχνίδι, τα πινέλα και τα παραμύθια είναι λες και «ζωντανεύει» ένας ολόκληρος κόσμος ή μάλλον στήνεται από την αρχή ένας ολόκληρος κόσμος…
Αυτό ακριβώς ήταν το σκεπτικό. Να στηθεί από την αρχή ένας ολόκληρος κόσμος. Με άξονα τη δημιουργικότητα, πυλώνα τη φαντασία και σύνθημα: «κάνουμε κούκλες, φιγούρες, πινελιές, γεννιούνται λέξεις, ιστορίες, ζωγραφιές». Τα παιδιά στο ρόλο του μυθοπλάστη, του παραμυθά, γράφουν και διηγούνται τις δικές τους ιστορίες, δίνοντας ζωή στα πλάσματα που κατοικούν στον μαγικό τους κόσμο. Έρχονται σε επαφή με διάφορα υλικά, φτιάχνουν κούκλες και σκηνικά, επικοινωνούν μεταξύ τους και εκφράζονται μέσω της δραματοποίησης και των μουσικών/κινητικών παιχνιδιών. Αυτοσχεδιάζουν παίζοντας. Ανακαλύπτουν κατασκευάζοντας. Απώτερος στόχος η συμμετοχή τους στη δική τους παράσταση κουκλοθεάτρου , με την ολοκλήρωση των μαθημάτων.
Το θερινό τμήμα ξεκίνησε με αρκετή καθυστέρηση. Υπήρχε δυσκολία στην εύρεση χώρου που θα εξυπηρετούσε τις ανάγκες του εργαστηρίου. Τα μαθήματα έγιναν τελικά στο 1ο δημοτικό σχολείο Ερμούπολης. Χώρος που παραχωρήθηκε έναντι συμβολικού αντιτίμου. Μια αίθουσα σχολείου όμως, δεν ήταν δυνατόν να συνεχίσει να μας φιλοξενεί κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Έτσι το εργαστήρι έμεινε άστεγο, προς αναζήτηση νέας κατοικίας. Λεφτά υπάρχουν, μόνο που δεν τα έχουμε εμείς, οπότε η ενοικίαση ενός μόνιμου χώρου προς το παρόν δεν αποτελεί βιώσιμη λύση.
echomove:
Το γεγονός ότι εδρεύετε στην Ερμούπολη της Σύρου και όχι στην Αθήνα αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για τις δραστηριότητες και την εξέλιξη του κουκλοθεάτρου ;
Η δυσκολία σ’ ένα νησί, είναι καταρχάς το γεγονός ότι λόγω πληθυσμού, το κοινό σου είναι εκ των πραγμάτων περιορισμένο και η μετακίνηση προς έναν άλλο τόπο δεν είναι τόσο εύκολη όσο στην ενδοχώρα, για ευνόητους λόγους-όταν φυσάει, κουνάει κιόλας! Επιπλέον το κόστος μετακίνησης γίνεται απαγορευτικό-ανεξαρτήτως καιρού- όταν χρειάζεσαι κι αυτοκίνητο.(σκηνή, κούκλες, φώτα… όλα τα συμπράγκαλα ποιος θα τα κουβαλήσει;)
Μέχρι στιγμής, οι ανάγκες των έργων «απαιτούν» να παίζω πίσω από σκηνή, κάτι που δεν διευκολύνει και πολύ τη μετακίνησή μου. Βέβαια, αυτό είναι επιλογή μου. Η σκηνή προσφέρει κάλυψη και ταυτόχρονα μια ελευθερία. Σίγουρα, δεν είναι εύκολο να νιώθεις τα βλέμματα του κοινού καρφωμένα πάνω σου, χωρίς αυτό να επηρεάζει την απόδοσή σου, αλλά ξεπερνιέται.
Επιπλέον σαν θεατή, με μαγεύει να βλέπω την κούκλα να κινείται-σχεδόν- από μόνη της και το ίδιο θέλω να νιώθει και το κοινό στις παραστάσεις μου. Να εκμηδενίσω, ή έστω ελαχιστοποιήσω, την οπτική επαφή του κόσμου με τον κουκλοπαίκτη. Ένα ξόρκι, να με κάνει αόρατη, θα ήταν πολύ χρήσιμο νομίζω! Αν και, υπάρχουν τρόποι, ακόμη κι όταν ο κουκλοπαίκτης βρίσκεται εκτός σκηνής, το βλέμμα του θεατή να είναι στραμμένο στην κούκλα.
Ελάχιστα είναι επίσης τα κουκλο-θεατρο-ερεθίσματα. Στην Αθήνα ανεβαίνω αραιά και που, οι κουκλο-παραστάσεις παίζονται ως επί το πλείστον Σαββατοκύριακα,
αν ταιριάξουν οι μέρες κι οι ώρες με τα δικά μου τρεχάματα, κάτι γίνεται.
Σίγουρα όλα αυτά δρούν ανασταλτικά. Το μυστικό είναι να βρείς τον τρόπο να τα βγάζεις πέρα με τις εκάστοτε συνθήκες. Κάτι που μέχρι τώρα δεν έχει επιτευχθεί στο βαθμό που θα ήθελα. Παρόλα αυτά, μ' αρέσει να ζω εδώ.
echomove:
Έχετε συμμετάσχει σε διάφορα αξιόλογα και πολύ σημαντικά φεστιβάλ όπως το διεθνές φεστιβάλ Μαριονέτας Ύδρας, το 1ο μαθητικό φεστιβάλ έκφρασης και δημιουργίας που έλαβε χώρα στην Ερμούπολη της Σύρου, καθώς και σε άλλες δράσεις, όπως η γιορτή στο κλειδωμένο πάρκο…
Ύδρα 2004: Κούκλες-Αποδημητικά Πουλιά, κάνουν την εμφάνισή τους στο λιμάνι, σε μια ομαδική παράσταση που προέκυψε μέσα από το εργαστήρι κατασκευής γιγαντόκουκλας που πραγματοποίησαν μέλη της ομάδας «Arketal», πάνω σε σχέδια του ζωγράφου Marius Rech. Έχω την αίσθηση πως ήταν και η τελευταία χρονιά διοργάνωσης του φεστιβάλ, κι ήμουνα κι εγώ εκεί, μ’ ένα κόκκινο βρακί. Ευτυχώς, το Διεθνές Φεστιβάλ Κουκλοθεάτρου και Παντομίμας Κιλκίς, έκλεισε αισίως τα 13 του χρόνια και συνεχίζει ακάθεκτο! Να’ ναι καλά όλοι όσοι δουλεύουν-παλεύουν για την ύπαρξη και συνέχισή του. Ζούμε σε μια χώρα που το κουκλοθέατρο, δεν αποτελεί μέρος της παράδοσής μας, οπότε καταλαβαίνετε πόσο δύσκολο είναι, μα και πόσο αναγκαίο, να επιβιώνουν και να ανθίζουν, τέτοιες προσπάθειες-θεσμοί. Ελπίζω κάποια στιγμή να βρεθώ κι εγώ εκεί.
Στη Σύρο, το μαθητικό φεστιβάλ έκφρασης και δημιουργίας, μια πρωτοβουλία των Τμημάτων Καινοτόμων Δράσεων της Δ/νσης Α/θμιας Εκπ/σης Κυκλάδων, γίνεται τα τελευταία 2 χρόνια και δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να συμμετέχουν σε εκθέσεις με δικές τους δημιουργίες, σε μουσικο-χορο-θεατρικά δρώμενα, καθώς και σε διάφορα εργαστήρια, όπως αφήγησης παραμυθιού, γελοιογραφίας, χαρτοπολτού, κατασκευής κούκλας, γλυπτικής κ.α
Είναι πολύ σημαντικό για τα παιδιά, ιδίως αυτά που βρίσκονται σε τόπους μακριά από τα μεγάλα αστικά κέντρα και η επαφή τους με τέτοιου είδους δραστηριότητες σπανίζει, να οργανώνονται αυτές οι δράσεις, παρά τις όποιες δυσκολίες.
Τα ΚουΚλουβάχατα συμμετείχαν στο 1ο φεστιβάλ, με εργαστήρια κατασκευής κούκλας, σε παιδιά δημοτικού και νηπιαγωγείου. Τη δεύτερη χρονιά διεξαγωγής του φεστιβάλ, λόγω του ότι δεν περίσσευε ευρώ για αγορά υλικών-δυστυχώς το πληροφορήθηκα εκ των υστέρων- δεν ζητήθηκε η συμμετοχή μου. Κρίμα, γιατί λύση υπήρχε: ωραιότατες κούκλες από ανακυκλώσιμα υλικά, με μηδενικό κόστος!
Εξίσου σημαντικές είναι και οι δράσεις που οργανώνονται κατά καιρούς από ομάδες ,όπως αυτή στο κηπάριο της Μεταμόρφωσης. - Ο «συνδετήρας» (sindetiras.wordpress.com) μπήκε στο κλειδωμένο πάρκο και το μεταμόρφωσε! Έμεινε ανοιχτό-έστω για μια μέρα- και στήθηκε εκεί μια γιορτή με τα όλα της!
Ο Πολιτισμός, κάνει την επίσκεψή του στο πάρκο ανελλιπώς τα καλοκαίρια, για λίγες μέρες μόνο, στα "Ερμουπόλεια". Τον υπόλοιπο χρόνο, οι δημοτικές αρχές του κρεμάνε στο λαιμό μια σκουριασμένη αλυσίδα κι ένα βαρύ λουκέτο και δηλώνουν πως η συντήρησή του είναι ασύμφορη!
Δεν έχουν έχουν κι άδικο, αφού και να κόψεις τα χορτάρια, ξαναφυτρώνουν τ' άτιμα!
echomove:
Ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σήμερα τα κουκλοθέατρα στην Ελλάδα ;
Μέχρι να φτάσει η ώρα που ο κουκλοπαίκτης θα πει πως η παράσταση είναι έτοιμη , έχει ξεπεράσει ήδη αρκετές δεκάδες δυσκολίες. Από κει και πέρα τον περιμένουν κι άλλα! Με τις κούκλες βρήκε τον τρόπο και συνεννοήθηκε. Άντε τώρα να συνεννοηθεί και με τους ανθρώπους! Για μένα, η μεγαλύτερη δυσκολία βρίσκεται στο κομμάτι της προώθησης ενός έργου. Θα μιλήσεις με κάθε καρυδιάς, καρύδι. Ίσως καταφέρεις να τραβήξεις το ενδιαφέρον τους ή απλώς -όπως θα πουν-να τους φας το χρόνο. Κάποιοι θα σε αντιμετωπίσουν, λες κι είσαι πλασιέ που προσπαθεί να τους ξεγελάσει, πουλώντας κάτι άχρηστο κι ευτελές. Κάποιοι άλλοι , σα μάνα εξ ουρανού. Με ορισμένους δε θα βγάλεις άκρη ποτέ! Ενίοτε θα κάνεις φίλους.
Υπάρχει κουκλοθέατρο και «κουκλοθέατρο».
Το ν’ αρπάξεις μια κούκλα και να την ταρακουνάς πέρα-δώθε, χωρίς ίχνος σεβασμού-ούτε προς εκείνη ούτε προς τους θεατές σου- ε, δε σε κάνει και κουκλοπαίκτη. Ούτε ένα «χαριτωμένο» έργο κονσέρβα, χωρίς συναίσθημα, θα σε κάνει. Απλά, κάνει όλους τους υπόλοιπους να προσπαθούν να πείσουν ότι δεν είναι ελέφαντες. Θέλω να πω ότι, η προχειρότητα και ανευθυνότητα με την οποία ορισμένοι λειτουργούν στο χώρο -είτε από άγνοια ή ελλιπή εκπαίδευση, είτε έχοντας ως στόχο ένα γρήγορο κέρδος- κάνει κακό σε όλους τελικά.
Δυστυχώς , η πεποίθηση ότι το κουκλοθέατρο είναι μόνο για παιδιά και μάλιστα για παιδιά μικρής ηλικίας, καλά κρατεί. Δε χρειάζεται να την ενισχύουμε, συρρικνώνοντας κι άλλο το ήδη μικροκαμωμένο κοινό μας, πλασάροντάς του σαβούρες σε ωραία συσκευασία και υποτιμώντας διαρκώς τη νοημοσύνη του. Καιρός είναι πια, να επιλέξουμε. Μη σας πιάνει άγχος, δε χρειάζεται σώνει και καλά να είναι εκπαιδευτικού χαρακτήρα. Η κούκλα θα σε διδάξει έτσι κι αλλιώς τι είναι καλό και τι όχι, εμμέσως, με τα καμώματά της.
Ας απορρίψουμε λοιπόν όλες και όλους τους σαχλαμάρες. Στο κουκλοθέατρο και στις ζωές μας.
echomove:
Τα επόμενα βήματα του κουκλοθεάτρου είναι...
-Ένα από τα επόμενα βήματα θα είναι σίγουρα αυτό του Μανδρακούκου επί σκηνής. Όσο δύστροπος, φωνακλάς και γρουσούζης κι αν ακούγεται ,τα παιδιά ζητούν αγωνιωδώς να τον δουν.
-Ένα νέο έργο, είναι καιρός να κάνει τα πρώτα του βήματα, επειγόντως!!! Σαν ιδέα υπάρχει, μένει να γίνει σενάριο, κούκλες… κι ύστερα πρόβες… και…. και….
-Να βρεθεί χώρος που θα στεγάσει το «εργαστήρι κούκλας και παραμυθιού»
-Μια σκέψη που με γυροφέρνει κάνα χρόνο είναι η μεταφορά του «Δέκα μέρες και Δυο» σε έντυπη μορφή, συνοδευόμενο από αφήγηση και μουσική (σε cd). Τί λείπει; εικονογράφος, εκδότης, παραγωγός…. αυτά, για αρχή!
-Μια παράσταση αποκλειστικά για ενήλικο κοινό……. μια σκέψη που με γυροφέρνει κάμποσα χρόνια. Για να δούμε πότε θα περπατήσει…
Ευχαριστώ πολύ για τη φιλοξενία. Καλή συνέχεια στο echomove.
http://issuu.com/echomovemag/docs/echomove-06?e=2653137/2856177
http://echomovemag.blogspot.gr/2012/04/echomove-artistic-magazine-06.html
http://issuu.com/echomovemag
http://echomovemag.blogspot.gr/
Βρήκα την απάντηση στη βικιπαίδεια.
"Kullu Wahad" : αραβική έκφραση που σημαίνει "όλα μαζί ένα".
"Όλα μαζί ένα", είπα! Ακριβώς αυτό είναι το κουκλοθέατρο!
Η λέξη εμπεριέχει και την έννοια μιας ανακατωσούρας, μιας γλυκιάς φασαρίας, μιας απρόσμενης εξέλιξης. Καταστάσεις δηλαδή, που τις συναντάς κάνοντας κουκλοθέατρο!
Και, μιας κι έχουμε να κάνουμε με κούκλες, γεννήθηκαν τα ΚουΚλουβάχατα.
Τι είναι όμως τα ΚουΚλουβάχατα;
Πρόκειται για μια συνταγή……
όχι και τόσο συνηθισμένη.
Άκου με προσεκτικά, αν θες να μάθεις
πώς να φτιάχνεις ιστορίες για παιδιά……
Ρίχνεις μες στο τσουκάλι κάθε λογής υλικό,
μα δε φτάνει μόνο αυτό!
Θα χρειαστεί, μια στάλα από μαγεία
και ανακάτεμα γερό!
Κι όσο ανακατεύεις, να μουρμουράς
και κάνα ξόρκι
αν σου βρίσκεται εύκαιρο.
Βοηθάει, πίστεψέ με!
Πες τρείς φορές «κουβαριαστείτε υλικά»
και θα δεις να ξεπηδάνε μέσα απ’ το τσουκάλι,
κούκλες, σωρό.
Με τα στραβά και τ’ ανάποδά τους,
τους φόβους και τις επιθυμίες τους,
τις δυσκολίες και τα κατορθώματά τους.
Μη φοβηθείς.
Παραμύθι αρχινά…
echomove:
Ποια φιλοσοφία διέπει το κουκλοθέατρο ;
Υπάρχει μια αλήθεια στο κουκλοθέατρο.
Ισορροπεί, ανάμεσα σ’ έναν υπαρκτό κι έναν ανύπαρκτο κόσμο.
Η κούκλα, απ’ τη στιγμή που δημιουργείται και ξυπνά
στα χέρια ενός κουκλοπαίκτη, υπάρχει.
Είναι ζωντανή.
Έχει τη δύναμη να κάνει τα πάντα, αν εκείνη το θελήσει.
Θα δανειστεί τη φωνή και το σώμα του κουκλοπαίκτη,
για να πει την ιστορία της ζωής της.
Ακόμα κι όταν λέει παραμύθια, για εκείνη αυτή είναι η αλήθεια.
Το κοινό έχει δύο επιλογές, να την πιστέψει ή όχι.
echomove:
Μιλήστε μας για την τελευταία σας παράσταση.
Λένε πως οι καλικάντζαροι ζουν στα έγκατα της γης και...
Όλο το χρόνο προσπαθούν
με τσεκούρια, πριόνια, με νύχια και με δόντια, όλο λύσσα,
να κόψουν το δέντρο που στηρίζει τον απάνω κόσμο!
Κοπανάνε. Κοπανάνε ασταμάτητα.
Μα εκεί που ο κορμός είναι έτοιμος να κοπεί,
φτάνουν Χριστούγεννα και τότε,
οι καλικάντζαροι, παρατάνε τη δουλειά,
ανεβαίνουν επάνω για δώδεκα μερόνυχτα
και προκαλούν πανδαιμόνιο!!!
Σαν επιστρέψουν όμως στη σκοτεινή σπηλιά τους,
μεγάλο κακό τους έχει βρει!
Το δέντρο έχει θρέψει!!!
Τσάμπα πήγαν οι κόποι μιας ολόκληρης χρονιάς.
Οι καλικάντζαροι όμως δεν το βάζουν κάτω.
Αρπάζουν τα τσεκούρια τους και ξεκινούν απ’ την αρχή,
με μεγαλύτερη μανία.
γκάπα-γκούπα, γκάπα-γκούπα…
μέρα-νύχτα πριονίζουν,
με τα δόντια ροκανίζουν,
με μπαλτάδες και τσεκούρια πελεκούν.
Όλο το χρόνο μάταια προσπαθούν.
μέσα στα έγκατα της γης,
ίσως, τ' ακούσατε κι εσείς,
βρίζουν, φωνάζουν και σε κάθε ουρλιαχτό,
του δέντρου παλεύουν
να κόψουν τον κορμό
Εν τω μεταξύ οι άνθρωποι δεν έχουν ιδέα του τι γίνεται εκεί κάτω. Οι μέρες περνούν και κανείς δεν αντιλαμβάνεται τον κίνδυνο που καραδοκεί.
Κάθε χρόνο, εδώ και αιώνες, η ίδια ιστορία! Φέτος όμως, μυστηριώδη μυστήρια συμβαίνουν! Παραμονή Χριστουγέννων και οι καλικάντζαροι … άφαντοι! Ο Μανδρακούκος-ο αρχηγός των καλικαντζάρων ντε!- το είπε ξεκάθαρα:
"ΚΑΝΕΙΣ ΦΕΤΟΣ ΔΕΝ ΘΑ ΑΝΕΒΕΙ ΣΤΟΝ ΑΠΑΝΩ ΚΟΣΜΟ!"
Το’ βαλε σκοπό σας λέω. Το δέντρο θα κοπεί και μαζί του θα σωριαστεί κι ο κόσμος των ανθρώπων. Ο Σούρτα-Φέρτας, ένας λιχούδης καλικάντζαρος, θα υπακούσει άραγε στις εντολές του αρχηγού; Θα καταφέρει να δαμάσει την πείνα του; Ένα αγόρι, γεμάτο περιέργεια, τι σχέση μπορεί να έχει με όλα αυτά; Θα ανατρέψει τα σχέδια τους;
Όλα κρέμονται από μια κλωστή, σε μια λεπτή ισορροπία.
Η συνέχεια επί σκηνής... του χρόνου τα Χριστούγεννα!
"Δέκα μέρες και Δυο"
Μια παράσταση βασισμένη στη λαϊκή μας παράδοση, που θέλει τους καλικάντζαρους για 12 μερόνυχτα να ξεπηδούν μέσα από τις τρύπες της γης και ν’ αναστατώνουν τον κόσμο των ανθρώπων με τις παλαβομάρες τους. Μέσα από μια ιστορία γεμάτη γλυκές μυρωδιές και απρόοπτα, θα ανακαλύψουμε μαζί, τα αλλόκοτα αυτά όντα με τις παράξενες συνήθειες καθώς και τα έθιμα του λαού μας τις γιορτινές, εκείνες, μέρες.
echomove:
Μια από τις δραστηριότητες του θεάτρου κούκλας «ΚουΚλουβάχατα» είναι και το εργαστήρι κούκλας και παραμυθιού για παιδιά, όπου με εργαλεία τη μουσική, το παιχνίδι, τα πινέλα και τα παραμύθια είναι λες και «ζωντανεύει» ένας ολόκληρος κόσμος ή μάλλον στήνεται από την αρχή ένας ολόκληρος κόσμος…
Αυτό ακριβώς ήταν το σκεπτικό. Να στηθεί από την αρχή ένας ολόκληρος κόσμος. Με άξονα τη δημιουργικότητα, πυλώνα τη φαντασία και σύνθημα: «κάνουμε κούκλες, φιγούρες, πινελιές, γεννιούνται λέξεις, ιστορίες, ζωγραφιές». Τα παιδιά στο ρόλο του μυθοπλάστη, του παραμυθά, γράφουν και διηγούνται τις δικές τους ιστορίες, δίνοντας ζωή στα πλάσματα που κατοικούν στον μαγικό τους κόσμο. Έρχονται σε επαφή με διάφορα υλικά, φτιάχνουν κούκλες και σκηνικά, επικοινωνούν μεταξύ τους και εκφράζονται μέσω της δραματοποίησης και των μουσικών/κινητικών παιχνιδιών. Αυτοσχεδιάζουν παίζοντας. Ανακαλύπτουν κατασκευάζοντας. Απώτερος στόχος η συμμετοχή τους στη δική τους παράσταση κουκλοθεάτρου , με την ολοκλήρωση των μαθημάτων.
Το θερινό τμήμα ξεκίνησε με αρκετή καθυστέρηση. Υπήρχε δυσκολία στην εύρεση χώρου που θα εξυπηρετούσε τις ανάγκες του εργαστηρίου. Τα μαθήματα έγιναν τελικά στο 1ο δημοτικό σχολείο Ερμούπολης. Χώρος που παραχωρήθηκε έναντι συμβολικού αντιτίμου. Μια αίθουσα σχολείου όμως, δεν ήταν δυνατόν να συνεχίσει να μας φιλοξενεί κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Έτσι το εργαστήρι έμεινε άστεγο, προς αναζήτηση νέας κατοικίας. Λεφτά υπάρχουν, μόνο που δεν τα έχουμε εμείς, οπότε η ενοικίαση ενός μόνιμου χώρου προς το παρόν δεν αποτελεί βιώσιμη λύση.
echomove:
Το γεγονός ότι εδρεύετε στην Ερμούπολη της Σύρου και όχι στην Αθήνα αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για τις δραστηριότητες και την εξέλιξη του κουκλοθεάτρου ;
Η δυσκολία σ’ ένα νησί, είναι καταρχάς το γεγονός ότι λόγω πληθυσμού, το κοινό σου είναι εκ των πραγμάτων περιορισμένο και η μετακίνηση προς έναν άλλο τόπο δεν είναι τόσο εύκολη όσο στην ενδοχώρα, για ευνόητους λόγους-όταν φυσάει, κουνάει κιόλας! Επιπλέον το κόστος μετακίνησης γίνεται απαγορευτικό-ανεξαρτήτως καιρού- όταν χρειάζεσαι κι αυτοκίνητο.(σκηνή, κούκλες, φώτα… όλα τα συμπράγκαλα ποιος θα τα κουβαλήσει;)
Μέχρι στιγμής, οι ανάγκες των έργων «απαιτούν» να παίζω πίσω από σκηνή, κάτι που δεν διευκολύνει και πολύ τη μετακίνησή μου. Βέβαια, αυτό είναι επιλογή μου. Η σκηνή προσφέρει κάλυψη και ταυτόχρονα μια ελευθερία. Σίγουρα, δεν είναι εύκολο να νιώθεις τα βλέμματα του κοινού καρφωμένα πάνω σου, χωρίς αυτό να επηρεάζει την απόδοσή σου, αλλά ξεπερνιέται.
Επιπλέον σαν θεατή, με μαγεύει να βλέπω την κούκλα να κινείται-σχεδόν- από μόνη της και το ίδιο θέλω να νιώθει και το κοινό στις παραστάσεις μου. Να εκμηδενίσω, ή έστω ελαχιστοποιήσω, την οπτική επαφή του κόσμου με τον κουκλοπαίκτη. Ένα ξόρκι, να με κάνει αόρατη, θα ήταν πολύ χρήσιμο νομίζω! Αν και, υπάρχουν τρόποι, ακόμη κι όταν ο κουκλοπαίκτης βρίσκεται εκτός σκηνής, το βλέμμα του θεατή να είναι στραμμένο στην κούκλα.
Ελάχιστα είναι επίσης τα κουκλο-θεατρο-ερεθίσματα. Στην Αθήνα ανεβαίνω αραιά και που, οι κουκλο-παραστάσεις παίζονται ως επί το πλείστον Σαββατοκύριακα,
αν ταιριάξουν οι μέρες κι οι ώρες με τα δικά μου τρεχάματα, κάτι γίνεται.
Σίγουρα όλα αυτά δρούν ανασταλτικά. Το μυστικό είναι να βρείς τον τρόπο να τα βγάζεις πέρα με τις εκάστοτε συνθήκες. Κάτι που μέχρι τώρα δεν έχει επιτευχθεί στο βαθμό που θα ήθελα. Παρόλα αυτά, μ' αρέσει να ζω εδώ.
echomove:
Έχετε συμμετάσχει σε διάφορα αξιόλογα και πολύ σημαντικά φεστιβάλ όπως το διεθνές φεστιβάλ Μαριονέτας Ύδρας, το 1ο μαθητικό φεστιβάλ έκφρασης και δημιουργίας που έλαβε χώρα στην Ερμούπολη της Σύρου, καθώς και σε άλλες δράσεις, όπως η γιορτή στο κλειδωμένο πάρκο…
Ύδρα 2004: Κούκλες-Αποδημητικά Πουλιά, κάνουν την εμφάνισή τους στο λιμάνι, σε μια ομαδική παράσταση που προέκυψε μέσα από το εργαστήρι κατασκευής γιγαντόκουκλας που πραγματοποίησαν μέλη της ομάδας «Arketal», πάνω σε σχέδια του ζωγράφου Marius Rech. Έχω την αίσθηση πως ήταν και η τελευταία χρονιά διοργάνωσης του φεστιβάλ, κι ήμουνα κι εγώ εκεί, μ’ ένα κόκκινο βρακί. Ευτυχώς, το Διεθνές Φεστιβάλ Κουκλοθεάτρου και Παντομίμας Κιλκίς, έκλεισε αισίως τα 13 του χρόνια και συνεχίζει ακάθεκτο! Να’ ναι καλά όλοι όσοι δουλεύουν-παλεύουν για την ύπαρξη και συνέχισή του. Ζούμε σε μια χώρα που το κουκλοθέατρο, δεν αποτελεί μέρος της παράδοσής μας, οπότε καταλαβαίνετε πόσο δύσκολο είναι, μα και πόσο αναγκαίο, να επιβιώνουν και να ανθίζουν, τέτοιες προσπάθειες-θεσμοί. Ελπίζω κάποια στιγμή να βρεθώ κι εγώ εκεί.
Στη Σύρο, το μαθητικό φεστιβάλ έκφρασης και δημιουργίας, μια πρωτοβουλία των Τμημάτων Καινοτόμων Δράσεων της Δ/νσης Α/θμιας Εκπ/σης Κυκλάδων, γίνεται τα τελευταία 2 χρόνια και δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να συμμετέχουν σε εκθέσεις με δικές τους δημιουργίες, σε μουσικο-χορο-θεατρικά δρώμενα, καθώς και σε διάφορα εργαστήρια, όπως αφήγησης παραμυθιού, γελοιογραφίας, χαρτοπολτού, κατασκευής κούκλας, γλυπτικής κ.α
Είναι πολύ σημαντικό για τα παιδιά, ιδίως αυτά που βρίσκονται σε τόπους μακριά από τα μεγάλα αστικά κέντρα και η επαφή τους με τέτοιου είδους δραστηριότητες σπανίζει, να οργανώνονται αυτές οι δράσεις, παρά τις όποιες δυσκολίες.
Τα ΚουΚλουβάχατα συμμετείχαν στο 1ο φεστιβάλ, με εργαστήρια κατασκευής κούκλας, σε παιδιά δημοτικού και νηπιαγωγείου. Τη δεύτερη χρονιά διεξαγωγής του φεστιβάλ, λόγω του ότι δεν περίσσευε ευρώ για αγορά υλικών-δυστυχώς το πληροφορήθηκα εκ των υστέρων- δεν ζητήθηκε η συμμετοχή μου. Κρίμα, γιατί λύση υπήρχε: ωραιότατες κούκλες από ανακυκλώσιμα υλικά, με μηδενικό κόστος!
Εξίσου σημαντικές είναι και οι δράσεις που οργανώνονται κατά καιρούς από ομάδες ,όπως αυτή στο κηπάριο της Μεταμόρφωσης. - Ο «συνδετήρας» (sindetiras.wordpress.com) μπήκε στο κλειδωμένο πάρκο και το μεταμόρφωσε! Έμεινε ανοιχτό-έστω για μια μέρα- και στήθηκε εκεί μια γιορτή με τα όλα της!
Ο Πολιτισμός, κάνει την επίσκεψή του στο πάρκο ανελλιπώς τα καλοκαίρια, για λίγες μέρες μόνο, στα "Ερμουπόλεια". Τον υπόλοιπο χρόνο, οι δημοτικές αρχές του κρεμάνε στο λαιμό μια σκουριασμένη αλυσίδα κι ένα βαρύ λουκέτο και δηλώνουν πως η συντήρησή του είναι ασύμφορη!
Δεν έχουν έχουν κι άδικο, αφού και να κόψεις τα χορτάρια, ξαναφυτρώνουν τ' άτιμα!
echomove:
Ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σήμερα τα κουκλοθέατρα στην Ελλάδα ;
Μέχρι να φτάσει η ώρα που ο κουκλοπαίκτης θα πει πως η παράσταση είναι έτοιμη , έχει ξεπεράσει ήδη αρκετές δεκάδες δυσκολίες. Από κει και πέρα τον περιμένουν κι άλλα! Με τις κούκλες βρήκε τον τρόπο και συνεννοήθηκε. Άντε τώρα να συνεννοηθεί και με τους ανθρώπους! Για μένα, η μεγαλύτερη δυσκολία βρίσκεται στο κομμάτι της προώθησης ενός έργου. Θα μιλήσεις με κάθε καρυδιάς, καρύδι. Ίσως καταφέρεις να τραβήξεις το ενδιαφέρον τους ή απλώς -όπως θα πουν-να τους φας το χρόνο. Κάποιοι θα σε αντιμετωπίσουν, λες κι είσαι πλασιέ που προσπαθεί να τους ξεγελάσει, πουλώντας κάτι άχρηστο κι ευτελές. Κάποιοι άλλοι , σα μάνα εξ ουρανού. Με ορισμένους δε θα βγάλεις άκρη ποτέ! Ενίοτε θα κάνεις φίλους.
Υπάρχει κουκλοθέατρο και «κουκλοθέατρο».
Το ν’ αρπάξεις μια κούκλα και να την ταρακουνάς πέρα-δώθε, χωρίς ίχνος σεβασμού-ούτε προς εκείνη ούτε προς τους θεατές σου- ε, δε σε κάνει και κουκλοπαίκτη. Ούτε ένα «χαριτωμένο» έργο κονσέρβα, χωρίς συναίσθημα, θα σε κάνει. Απλά, κάνει όλους τους υπόλοιπους να προσπαθούν να πείσουν ότι δεν είναι ελέφαντες. Θέλω να πω ότι, η προχειρότητα και ανευθυνότητα με την οποία ορισμένοι λειτουργούν στο χώρο -είτε από άγνοια ή ελλιπή εκπαίδευση, είτε έχοντας ως στόχο ένα γρήγορο κέρδος- κάνει κακό σε όλους τελικά.
Δυστυχώς , η πεποίθηση ότι το κουκλοθέατρο είναι μόνο για παιδιά και μάλιστα για παιδιά μικρής ηλικίας, καλά κρατεί. Δε χρειάζεται να την ενισχύουμε, συρρικνώνοντας κι άλλο το ήδη μικροκαμωμένο κοινό μας, πλασάροντάς του σαβούρες σε ωραία συσκευασία και υποτιμώντας διαρκώς τη νοημοσύνη του. Καιρός είναι πια, να επιλέξουμε. Μη σας πιάνει άγχος, δε χρειάζεται σώνει και καλά να είναι εκπαιδευτικού χαρακτήρα. Η κούκλα θα σε διδάξει έτσι κι αλλιώς τι είναι καλό και τι όχι, εμμέσως, με τα καμώματά της.
Ας απορρίψουμε λοιπόν όλες και όλους τους σαχλαμάρες. Στο κουκλοθέατρο και στις ζωές μας.
echomove:
Τα επόμενα βήματα του κουκλοθεάτρου είναι...
-Ένα από τα επόμενα βήματα θα είναι σίγουρα αυτό του Μανδρακούκου επί σκηνής. Όσο δύστροπος, φωνακλάς και γρουσούζης κι αν ακούγεται ,τα παιδιά ζητούν αγωνιωδώς να τον δουν.
-Ένα νέο έργο, είναι καιρός να κάνει τα πρώτα του βήματα, επειγόντως!!! Σαν ιδέα υπάρχει, μένει να γίνει σενάριο, κούκλες… κι ύστερα πρόβες… και…. και….
-Να βρεθεί χώρος που θα στεγάσει το «εργαστήρι κούκλας και παραμυθιού»
-Μια σκέψη που με γυροφέρνει κάνα χρόνο είναι η μεταφορά του «Δέκα μέρες και Δυο» σε έντυπη μορφή, συνοδευόμενο από αφήγηση και μουσική (σε cd). Τί λείπει; εικονογράφος, εκδότης, παραγωγός…. αυτά, για αρχή!
-Μια παράσταση αποκλειστικά για ενήλικο κοινό……. μια σκέψη που με γυροφέρνει κάμποσα χρόνια. Για να δούμε πότε θα περπατήσει…
Ευχαριστώ πολύ για τη φιλοξενία. Καλή συνέχεια στο echomove.
http://issuu.com/echomovemag/docs/echomove-06?e=2653137/2856177
http://echomovemag.blogspot.gr/2012/04/echomove-artistic-magazine-06.html
http://issuu.com/echomovemag
http://echomovemag.blogspot.gr/
- - - - - - - - - -
